R.7. Temel Hizmetler – Su, Elektrik, Gaz, Atık (Utilities)

2009 EPSU Kongresi

A. 8-11 Haziran 2009 tarihlerinde Brüksel’de gerçekleştirilen 8. Kongrede bir araya gelen EPSU’ya bağlı sendikalar aşağıdaki ilke ve amaçları taahhüt altına almışlardır:

1. Temel hizmetler, Avrupa’nın kamu altyapı ve kamu hizmetlerinin vazgeçilmez bir parçasını teşkil etmektedir. Bu hizmetlerin uygun fiyatlı, erişilebilir ve yüksek kalitede olması gerekmektedir. EPSU temel hizmetlerin kamuya ait olmasını ve kamu tarafından kontrolünü tercih etmektedir. Avrupa vatandaşları ve işletmelerine güvenli ve temiz içme suyu, etkin temizlik-hijyen hizmetleri, güvenilir elektrik, gaz ve sürdürülebilir atık arıtımı sunulmasına ilişkin en iyi teminat budur. EPSU ve üye sendikalar sunulan hizmetlerin kalitesini iyileştirmek için çalışacaklar ve bu amaç doğrultusunda sivil toplum ve kullanıcı grupları ile işbirliği yapacaklardır. EPSU, kamu ya da özel sektöre ait temel hizmetlerde görev yapan üyeleri bulunan sendikalara destek vermek amacıyla faaliyetlerde bulunulması ve kampanya yürütülmesini taahhüt altına almıştır. Söz konusu hizmetleri sunan temel hizmetler çalışanlarıdır. Dolayısıyla, kamunun çıkarının geliştirilmesi kaliteli iş, güvenli iş yeri ve iyi ücret ve koşulların sağlanmasi ile bağlantılıdır;

2. İklim değişikliği mevcut ve gelecek kuşaklar açısından büyük bir güçlüktür. EPSU, AB politika ve mevzuatı, kalkınma işbirliği ve yatırım kararlarında iklim değişikliğinin açık ve iddialı hedefler aracılığıyla ele alınmasını desteklemektedir. İstihdam alternatifleri ve eğitimlere dayalı, ilgili işçiler dahil olmak üzere düşük veya hatta sıfır karbon toplumuna dönüşmeye ilişkin ilkeler AB politikasına dahil edilmelidir;

3. EPSU, AB iç pazarı veya Hizmet Ticareti Genel Anlaşmasının (GATS) bir parçası olarak enerji, atık ve su hizmetlerinin devam eden özelleştirilmesini, fiyatlar, yatırım, işçi ve vatandaşlar üzerindeki etkilerinden dolayı, reddetmektedir. EPSU temel hizmetlerde piyasaya dayalı değil maliyete dayalı fiyatları savunmaktadır;

4. Avrupa’nın iklim değişikliğini ele alan ve sera gazı salınımını azaltan, yenilenebilir kaynakları teşvik eden, enerji etkinliğinin ve geniş çaplı kamu yatırımlarının yeni teknolojilere yönelik araştırma ve geliştirme çalışmalarındaki önemini tanıyan ve Avrupa’nın fosil yakıta olan bağımlılığını azaltan ve böylece arz güvenliğine katkıda bulunan bir ortak enerji politikasına ihtiyacı bulunmaktadır. Avrupa enerji politikası demokratik olmalı ve yakıt karışımının belirlenmesinde yerel ve ulusal düzeyin rolünü tanımalıdır. EPSU, tüm kullanıcılar için adil ve makul fiyatlara sahip, düşük gelirli kullanıcıların çıkarlarını koruyan bir enerji politikası oluşturulması için çaba göstermektedir;

5. Yüksek kalite standartlarında, makul fiyatlı suyun bir insan hakkı olduğu görüşüne dayanan, toplumdaki en yoksul ve en hassas kişileri koruma ihtiyacını dikkate alan bir su politikası. Bu nedenle su sektörünün kamu sektörünün kontrolünde olması, kalması ya da uygun durumlarda kamu kontrolüne geri döndürülmesi gerekmektedir. EPSU suyun rasyonel kullanımı, akarsu havzası yönetimi, güvenli çamur arıtımı, kirletici maddelere yönelik bağlayıcı normlara ve bunların kamu sektörü tarafından kontrol edilmesine inanmakta ve kaynakta sıfır kirlenmeyi amaçlamaktadır ve bu, sendikalar ve kamunun katılımı ve katılımcı mekanizmalar aracılığıyla olacaktır;

6. Atık önleme, yeniden kullanım, geri dönüşüm, atıktan enerji elde etme ve atık depolamaya ilişkin atık hiyerarşisi desteklenmektedir. Korumaya yönelik kirleten öder ilkesi, yüksek ve cezai yaptırımlar, üreticinin sorumluluğu ve yakınlık ilkesi (atıkların üretildikleri yerin yakınında arıtılması) her türlü politikanın temelinde yer almalıdır. Kamu sağlığı ve çevre korumaya ilişkin gelişmeler işçilerin sağlık ve güvenlikleri ile yakından ilişkilidir;

7. EPSU’nun enerji, su ve atık ile ilgili olarak son Kongre döneminde kabul ettiği politikalar ve bunların EPSU’nun temel hizmetlere ilişkin geliştireceği politikalara uygunluğu dikkate alınır.

B. 8. Kongre, EPSU ve bağlı sendikalara şu çağrılarda bulunmuştur:

8. Su
Kamuya ait su hizmetlerini destekleyen su aktivistleri ağı ile ittifakın geliştirilmesi, PSIRU ve diğerleri ile birlikte Avrupa’nın su hizmetlerindeki gelişmelerin eleştirel bir biçimde analiz edilmesinin sürdürülmesi, su ve atık su hizmetlerinin özelleştirilmesiyle mücadele eden sendikaların desteklenmesi, örneğin İmtiyaz Direktifi ya da kuraklık ve sel yönetimine yönelik tedbirler aracılığıyla su hizmetlerinin ticarileştirilmesine yönelik Avrupa Komisyonu çalışmalarına karşı çıkılması, Kaliteli hizmetlerin bir parçası olarak yatırım ve nitelikli iş gücünün devam eden önemine dikkat çekilmesi ve iklim değişikliğinin su ve hijyen hizmetleri üzerindeki etkilerine dikkat çekilmesi;

9. 2010 yılı Mayıs ayında, dört hafta boyunca, geniş çaplı kamu desteği sağlanması amacıyla diğer aktivist grupların da davet edilmesiyle suyun bir insan hakkı olduğu ve satılık olmadığı yönündeki ulusal eylem temelinde, bir milyon imza toplanması için harekete geçilmesi, kampanya materyalleri geliştirilmesi için kaynak ayrılması, EPSU Sekretaryasına destek sağlanması ve kampanyanın yürütülmesi için kampanya yürütme komitesi kurulması.

10. Enerji
Elektrik ve gaz alanındaki iç piyasanın işçi ve vatandaşlar, yatırım ve fiyatlar üzerindeki etkisinin eleştirel bir biçimde analiz edilmesi; özelleştirme ile ilgili deneyimlerin kapsamlı ve bağımsız bir biçimde Avrupa çapında gözden geçirilmesinin talep edilmesi; bir tarafta özelleştirme ile diğer tarafta arz yatırım ve güvenliği ile ilgili çelişkilerin gözler önüne serilmesi, Avrupa iletim şebekesi ve dağıtım ve iletim ağlarının kamuya ait olmasına yönelik kampanyalar geliştirilmesi üzerine çalışılması; iletim ve dağıtım ağlarının mülkiyetinin birbirinden ayrılmasına karşı çıkılması; bölgesel piyasa kurumlarına dahil olma; kamu katılımı ve danışma komisyonları yoluyla (sendika temsilcileri dahil olmak üzere) ulusal düzeyde ve Avrupa düzeyinde piyasa düzenleyicilerin demokratik bir biçimde kontrol edilmesine yönelik kampanyalar yürütülmesi;

11. AB enerji politikasına dahil edilecek, yakıt yoksunluğu ve maliyete dayalı fiyatlandırma, sağlık ve güvenlik, hareketlilik ve beceriler, sosyal ortaklar arasında sosyal diyalog ve toplu pazarlık gibi kilit konuları tanıyan bir Avrupa sosyal şartı geliştirilmesi;

12. Yenilenebilir kaynakların araştırılması ve geliştirilmesinde, özellikle baz yükü yenilenebilir enerji olmak üzere, düşük karbon toplumuna katkıda bulunan teknolojiler ile gerekli beceri ve nitelikler konusunda büyük çaplı kamu yatırımı sağlanmasına ilişkin hükümet ve AB taahhütlerinin talep edilmesi;

13. Yakıt karışımının, sınır ötesi ve Avrupa’yı ilgilendiren, emniyet ve güvenlik, kaynakların kullanımı ve atıkların bertarafı ile ilgili hususlara ilişkin ulusal bir seçim olduğunun ve bu nedenle tüm enerji teknolojileri için yüksek nitelikli işgücü sağlanması amacıyla temiz teknolojilerin beceriler üzerindeki etkisinin analiz edilmesine yönelik ihtiyacın tanınması;

14. Enerji hizmetleri ve yenilenebilir enerji kaynaklarında çalışan işçilerin örgütlenmesi üzerinde durularak, EPSU enerji politikasının daha da geliştirilmesi;

15. Enerji Topluluğunun sosyal boyutlarına yönelik Mutabakat Zaptı ve özellikle ulusal sosyal eylem planlarının gerçekleştirilmesiyle, Güneydoğu Avrupa’da yer alan Avrupa Enerji Topluluğuna dahil (Batı Balkan ülkeleri, Ukrayna, Gürcistan, Moldova ve Türkiye) sendikaların desteklenmesi; Enerji Topluluğundaki bölgesel sendikalar ağının geliştirilmesi;

16. AB dış enerji politikalarında ve Rusya, Ukrayna ve diğer ülkeler ile AB arasında yapılan enerji görüşmelerinde sosyal fasıl talep edilmesi; enerji diyaloğunda tüm sendikaların, şirketlerin katılımıyla karşılaştırılabilecek düzeyde geniş çaplı katılımının sağlanması.

17. Atık
Avrupa Atık Yönetimi Stratejisinin ve Atık Çerçeve Direktifinin işçiler üzerine etkisinin analiz edilmesi ve sendikaların bunları eğitim, sağlık ve güvenliğin artırılması ve çalışma koşulları bakımından rekabeti azaltma yönünde nasıl kullanabileceklerinin incelenmesi;

18. Atık sektöründe işçilerin istihdam, ücret ve koşullarının araştırılarak yoğun rekabetin boyutunun tespit edilmesi, düzenli görüş alışverişi ve ortak eylemlere olanak tanıyan atık sendikaları forumunun kurulması; sosyal diyalog sağlanmasına yönelik eylemlerin bir parçası olarak her yıl düzenlenecek yıllık eylem günü belirlenmesi, kazaların sayısının azaltılması ve sektörde iyi düzeyde asgari ücret sağlanması.

19. Toplu Pazarlığın Koordinasyonu
Temel hizmetler kuruluşları ve çok uluslu şirketlerde, özellikle elektrik ve gaz sektöründe, ulusal düzeyde toplu pazarlık gelişmelerinin koordinasyonunun artırılması. Ulusal ve yerel düzeyde temel hizmetler kuruluşları ve çok uluslu şirketlere daha fazla odaklanılması. Dışarıdan hizmet alımı, koordineli eylemlerin yürütülmesi ve işçilerin ücret ve koşullarının iyileştirilmesi gibi konularda ortak kampanyalara yönelim. Tüm bunlar, sosyal dampingin engellenmesi ve toplu sözleşmelerin görüşülmesi ve imzalanması özgürlüğünün korunması amacını taşımaktadır;

20. Entegre bir Endüstride Ülkeler arası Dayanışma Şartı ve Gaz Sözleşmesi gibi ortak yaklaşımlar geliştirilmesi;

21. Avrupa enerji politikasında ETUC ile işbirliği içinde adil geçiş ilkelerinin şu amaçlarla teşvik edilmesi; I. iklim değişikliğinin istihdam boyutu ve beraberinde getirdiği hareketlilik, eğitim ve yeterliliklerin tanınması gibi tedbirler konulu Avrupa Parlamentosu raporu; II. Avrupa Finansal kurumlarında bu gibi politikaların mali yardım ile bağlantılarının tartışılması III. Gaz ve elektrik sektöründeki Avrupalı işverenlerle ortak yaklaşım amaçlı tartışmalar gerçekleştirilmesi;

22. Temel hizmet şirketlerinin sosyal sorumluluk yaklaşımlarının karşılaştırılması; sendikaların tanınmasının sağlanması ve şirketlerde ve Avrupa sektörleri düzeyinde müzakere edilmiş sosyal sorumluluk yaklaşımlarının aranması.

23. Avrupa Sosyal Diyalogu
Elektrik ve gazda Avrupa sosyal diyalogunun devam ettirilmesi, konuların işçilere gerçek avantajlar sunacak şekilde ele alınmasının sağlanması, ihtilaflardan kaçılmaması ve ulusal sendika ve işverenler tarafından Avrupa konumunun uygulanmasının vurgulanması; kamu ve özel şirketlerin geniş çaplı desteğinin sağlanması için üyeliğe dayalı kampanya aracılığıyla atık sektöründe sosyal diyalog başlatılması. Su sektöründe Avrupa sosyal diyalog komitesi kurulması üzerinde çalışılması.

24. Çok Uluslu Şirketler
EPSU EWC (Avrupa Çalışma Konseyi) Koordinatörleri ağı ile ilişkilerin sürdürülmesi ve 2010 yılında, elektrik ve gazda, EWC’nin tüm çok uluslu şirketlerde kurulmasının amaçlanması; 2012 yılında atık alanında EWC’nin tüm çok uluslu şirketlerde kurulmasının amaçlanması

25. Temel hizmetlerde çok uluslu şirketlerin araştırılması ve şirketler, yan kuruluşları ve sektörleriyle ilgili gelişmelerin takip edilmesi (araştırma EWC’ye uygun şirketlerin belirlenmesine yardımcı olur ve harekete geçileceğinde sendika ve EPSU’ya hedef şirketler konusunda bilgi sunar).

10 Haziran 2009 tarihinde kabul edilmiştir